Το Ευρωπαϊκό Συνέδριο για τα Λιμάνια, τις Θαλάσσιες Μεταφορές και την Νησιωτικότητα που διοργανώνεται από το Ενεργειακό & Περιβαλλοντικό Γραφείο Αιγαίου (ΕΠΕΓΑ) καθιερώνεται ως ένα αποτελεσματικό εργαστήριο για τα κρίσιμα και επίκαιρα ζητήματα της βιωσιμότητας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μια άλλη από τις αρετές του είναι το γεγονός ότι είναι ένα από τα λίγα Συνέδρια όπου οι ειδικές περιπτώσεις μικρών και νησιωτικών λιμένων συζητώνται στο πραγματικό πλαίσιο των ευρύτερων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι τοπικές κοινότητες και όπου τα περιβαλλοντικά προβλήματα πρέπει να τεθούν με όρους που θέτει πλέον η γενικότερη ναυτιλιακή αγορά. Ο λιμενικός τομέας και η ναυτιλιακή βιομηχανία εξετάζονται πλέον, τόσο με την παγκόσμια όσο και με την τοπική τους σημασία.
Άλλες αξιόλογες περιβαλλοντικές διασκέψεις για λιμάνια, όπως το Ευρωπαϊκό Συνέδριο Περιβαλλοντικών Λιμένων (ACI, 16-17 Μαΐου, Αμβέρσα) και η διάσκεψη GreenPort (MercatorMedia, Οκτώβριος 2018) παρουσιάζουν μια καθαρά ευρωπαϊκή / διεθνή κλίμακα προβληματισμού, ενώ η διάσκεψη του Πειραιά είναι περισσότερο προσανατολισμένη σε μικρά και νησιωτικά λιμάνια που αναζητούν τις καλύτερες επιλογές για την αειφόρο ανάπτυξη σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο τεχνικών ευκαιριών, αυξάνοντας τις προσδοκίες των ενδιαφερομένων και αναζητώντας τις κινητήριες δυνάμεις που θα οδηγήσουν στη συμμόρφωση με τη νέα νομοθεσία και θα συμβάλουν στη μείωση του κόστους / κινδύνου.
Το “Going Green” πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από μια «μάχη-κραυγή» ειδικά για μικρά νησιωτικά λιμάνια. Οι επικεφαλής σε αυτά τα λιμάνια θα πρέπει να αναρωτηθούν “Τι σημαίνει αυτό για μένα”; πριν στρατευθούν σε μια τέτοια προσπάθεια. Ίσως όμως είναι τώρα είναι η ώρα οι διασκέψεις να σταματήσουν να είναι απλά διακηρυκτικές, αλλά να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια να πλαισιώσουν τους εκπροσώπους των φορέων των οποίων ο ρόλος είναι να σχεδιάσουν, να εφαρμόσουν, να λειτουργήσουν και να διατηρήσουν αποτελεσματικά Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ειδικά προσανατολισμένα στην επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης, την ενεργειακή αποδοτικότητα, την οικονομική ευρωστία και την προστασία του περιβάλλοντος.
Πολλοί αναλυτές εξακολουθούν να πιστεύουν ότι το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ πολιτικής και πρακτικής είναι εκείνο της εφαρμογής – δηλαδή ποιές είναι εκείνες οι τεχνικές, μεθοδολογικές και διαχειριστικές επιλογές που ανοίγουν νέες ευκαιρίες σε μικρά λιμάνια που λειτουργούν στο περιφερειακό, νησιωτικό σύστημα; Το Συνέδριο για τα Λιμάνια, τις Θαλάσσιες Μεταφορές και την Νησιωτικότητα που διοργανώνεται από το Ενεργειακό & Περιβαλλοντικό Γραφείο Αιγαίου (ΕΠΕΓΑ) είναι σε θέση να εδραιώσει τη θέση του ως forum και ως δίκτυο ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών, ειδικά στοχοθετημένων για την επίτευξη βιωσιμότητας στις δραστηριότητες νησιωτικών λιμένων για την επιβίωση των τοπικών κοινοτήτων τους, για την ποιοτική ενίσχυση του περιφερειακού και εθνικού τουρισμού και αποτελεσματική προστασία του ίδιου του περιβάλλοντος.
Το παρόν Συνέδριο είναι σε θέση να συνεχίσει ως καταλύτης δράσης και πεδίο συναίνεσης, αν επικεντρωθεί στην ορθή πρακτική. Προκειμένου να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι και να ενισχυθεί περαιτέρω ο αντίκτυπός του, συνιστάται:
- το συνέδριο να λαμβάνει όλα τα δυνατά μέτρα για να προσκαλέσει και να διευκολύνει τη συμμετοχή εκπροσώπων των μικρών / νησιωτικών δήμων της Ευρώπης
- να επικεντρωθεί σε εφικτές και αποδεδειγμένες τεχνικά και μεθοδολογικά επιλογές,
- να συζητήσει τις σχετικές διεθνείς και εθνικές πολιτικές με έμφαση στην πρακτική εφαρμογή
- να εφαρμόζει την πρακτική του EcoPorts για την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών μεταξύ των λιμένων, ανεξαρτήτως μεγέθους
- να εντοπίσει τα λιμάνια που επιθυμούν να γίνουν ή να συνεχίσουν να λειτουργούν ως επιδεικτικές περιπτώσεις, με πιλοτικές μελέτες ή έργα με ιδιαίτερη έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη βιωσιμότητα.
- Να προσκαλέσει βιομηχανικές εταιρείες που είναι πρόθυμες να επιδείξουν τεχνικές επιλογές ή μπορούν να υποδείξουν τόπους εφαρμογής και νέους “πελάτες”
- Να αναζητήσει τρόπους που να συνδυάζουν τα συμφέροντα των λιμένων και της ναυτιλίας – να βοηθήσει δηλαδή στην εξεύρεση λύσεων για «καθαρή ναυτιλία» μέσα από την αμοιβαία επίδραση
Το πρόγραμμα του συνεδρίου είναι συστηματικό και ήδη περιέχει σχετικές και επίκαιρες πληροφορίες. Κατά τη γνώμη μου τόσο οι παρουσιάσεις όσο και η συζήτηση πρέπει να αθρώνονται και τώρα στο μέλλον γύρω από τρεις κύριους άξονες:
1) Πολιτική: Σημαντικές εξελίξεις και ζητήματα που επηρεάζουν τον λιμενικό τομέα και τη ναυτιλιακή βιομηχανία, οι συμμετέχοντες να επικεντρώνονται ειδικά στις πραγματικές ή δυνητικές επιπτώσεις που αφορούν στους μικρούς και νησιωτικούς λιμένες.
2) Πρακτική: Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα; Ποια είναι τα κατάλληλα έργα και ποιες οι τεχνικές και διαχειριστικές επιλογές; Οι παρουσιάσεις μπορούν να δείξουν τις προκλήσεις, τις επιλογές, τα παραδείγματα, τα αποτελέσματα. Στην πραγματική ζωή υπάρχει η ανάγκη για διαχείριση μέσω συστηματικής και διεπιστημονικής εφαρμογής ορθών πρακτικών.
3) Απόδοση: Πώς μπορούν τα λιμάνια να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν δίκτυα για να βελτιώσουν την απόδοση προς αμοιβαίο όφελος; Ποια είναι τα οφέλη; Πώς μπορούν οι υφιστάμενοι οργανισμοί, όπως το EΠEΓA και το EcoPorts, να συνεργάζονται με εθνικούς / περιφερειακούς λιμενικούς οργανισμούς για να βοηθήσουν μεμονωμένους λιμένες να επιτύχουν βιωσιμότητα μέσω ορθών πρακτικών με λογικό κόστος;
Αυτό το τελευταίο σημείο θα βοηθούσε στην παραγωγή αξιόλογων αποτελεσμάτων και “παραδοτέων” του συνεδρίου. Θα ήταν επωφελής η συμμετοχή των λιμενικών οργανώσεων. Προτείνεται η ανωτέρω προσέγγιση να ενσωματώνει τα θέματα της δικτυωμένης συνεργασίας, της πολιτικής της ΕΕ για τις μεταφορές και τα λιμάνια, τις ναυτιλιακές συνδέσεις, και τον συνδυασμό υποδομών ξηράς και ανοικτής θάλασσας.
Τέλος, θα πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος ώστε οι αντιπρόσωποι από μικρούς λιμένες και νησιά που συμμετέχουν σε αυτά τα συνέδρια και που επί του παρόντος είναι γνωστό ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα στην διεκπεραίωση της περιβαλλοντικής διαχείρισης, να έχουν ειδικές συνεδριάσεις, ώστε α) να συζητήσουν με τους πιο ειδικούς τα προβλήματά τους β) να αποκτήσουν πρόσβαση στις χρηματοδοτήσεις και γ) να ενθαρρυνθούν στη συνέχεια ώστε να γίνουν πρεσβευτές καλών πρακτικών στις δικές τους νησιωτικές περιφέρειες